Portret Sisi in Zandvoort door Stefan de Groot

Stefan de Groot schilderde het portret Sisi in Zandvoort op de iPad. Het schilderij hangt nu in het Zandvoorts Museum. Het is onderdeel van de tentoonstelling ‘Keizerin Sisi: op de vlucht voor zichzelf’.

Documentaire Sisi

Het Zandvoorts Museum gaf Stefan de Groot opdracht om een documentaire te maken over keizerin Elisabeth van Oostenrijk en koningin van Hongarije, beter bekend als Sisi. Eerder had Stefan  al een tentoonstelling gemaakt voor het Zandvoorts Museum: We gaan Naar Zandvoort! Over de reis met de tram vroeger en de trein nu. Het spektakel stuk was het Panorama Zandvoort, een digitaal schilderij van 4 bij 10 meter. Op deze plek is nu de documentaire ‘Sisi in Zandvoort’ te zien.

Research

Voor het maken van de documentaire wilde h een realistisch beeld schetsen van Sisi en haar verblijf in Nederland en speciaal in Zandvoort. Wat kwam zijn hier doen? Waarom bezocht zij Zandvoort in 1884 en 1885. Ik las veel boeken en dook in archieven om uit te zoeken welke plekken zij bezocht en of er beeldmateriaal was van haar verblijf. Toen Sisi 46 jaar was bezocht ze Nederland voor haar gezondheid. Ze had last van haar gewrichten bezocht de Nederlandse arts Dr. Mezger in Amsterdam. Ze verbleef in het Doelenhotel waar ze elke dag een bad nam met zeewater. Tijdens haar verblijf bezocht ze ondermeer Den Haag, Haarlem, en Zandvoort. Toen ze een paardenrit van Santpoort naar Zandvoort maakte beviel Zandvoort haar zo goed dat ze 11 kamers boekte in Hotel Von Kaufmann. Van Sisi bestaan geen foto’s uit de tijd dat zij in Zandvoort verbleef.

De laatste portret foto’s werden genomen toen ze 32 jaar was. Alle foto’s, schilderijen en afbeeldingen zijn gebaseerd op deze laatste fotosessie. Sisi was altijd met haar gezondheid bezig en uiterlijk en vond het vreselijk om ouder te worden.

Waaier en parasol

Sisi was vanaf haar 32ste altijd gewapend met een parasol en waaier om haar gezicht te verbergen. Er werden wel foto’s van haar genomen, maar haar gezicht was nauwelijks zichtbaar. Ze lachte ook nooit op portretten, omdat ze haar gebit niet mooi vond. Doordat er geen foto’s van een oudere Sisi waren retoucheerde fotograven foto’s uit het verleden. Ze bleef dus altijd 32 jaar. Zelfs haar originele dodenmasker werd aangepast van een 60-jarige vrouw naar een vrouw van 32 jaar.

Portret Sisi in Zandvoort

Voor het eindshot van de documentaire had ik een goed beeld nodig van Sisi in Zandvoort. Op 25 Mei 1884 maakte zij een 12-urige wandeling van Zandvoort naar Scheveningen.  Dit moment wilde ik vast leggen in het portret. Ze vertrekt vanaf Hotel Von Kaufmann in Zandvoort. Voor het maken van het portret had ik wel referentie materiaal nodig. Hoe zag Hotel von Kaufmann er in 1884 uit, wat voor een jurk droeg Sisi en hoe zou haar gezicht er op 46-jarige leeftijd eruit hebben gezien? Het Zandvoorts Museum heeft een grote collectie van oude foto’s en dankzij de Adlib groep kreeg ik een prachtige foto van Hotel von Kaufmann omstreeks 1884. Deze foto nam ik als basis voor de achtergrond van het schilderij. Het schilderen van het portret Sisi in Zandvoort was een grotere uitdaging. Na verschillende schetsen en studies besloot ik haar in een Victoriaanse jurk af te beelden. Er zijn echter weinig originele jurken van Sisi overgebleven. Na veel speurwerk vond ik de perfecte Sisi jurk op de site van het London Museum. De jurk is gemaakt van zijde en fluweel.

Uitwerking

Voordat ik met het Sisi portret begon maakte ik eerst een paar compositie schetsen. Wat is de houding van Sisi? Wat is er op de achtergrond te zien? Hoe zijn de mensen gekleed? Ik begon eerst met opzetten van de achtergrond. Het is het strand van Zandvoort met in de achtergrond Hotel Von Kaufmann. In 1884 had het hotel nog de koepels, die later door een brand verloren gingen. Mensen zaten toen op rieten stoelen en gingen per koets de zee in. Het strand was toen niet overvol, omdat een bezoek aan het strand toen nog voor de gegoede burgerij was. Voor het schilderen van het hotel gebruikte ik meerdere foto’s. Voor de kleur van de dakpannen keek ik naar het Kurhaus in Scheveningen, dat ongeveer in dezelfde tijdsperiode werd gebouwd.

Teken app Procreate

Ik schilder alles in de teken app Procreate. Het voordeel van Procreate is dat je je eigen kwasten kan maken. Voor het schilderen van dit portret gebruik ik mijn eigen Brush Stayf-oil-Round. Het is een Brush die de eigenschappen van olieverf heeft. Als je harder drukt dan geeft hij meer verf af, als je zachter drukt dan mengt hij de verf die al op je canvas zit. Voor het schilderen van Sisi maakte ik eerst een schets. Eerst begon ik met het schilderen van de jurk met de foto’s van de Victoriaanse jurk als voorbeeld. Voor het schilderen van Sisi’s gezicht gebruikte ik meerdere foto’s en schilderijen als referentie. Ik wilde eerst een realistisch beeld van haar gezicht schilderen. Maar het schilderij moest eruitzien of het geschilderd was in 1884. Het moest dus voldoen aan het ideaalbeeld. Als laatste voegde ik craquelé toe op een aparte laag om het schilderij er ouder uit te laten zien. En een vergeelde vernis.

Poster en ansichtkaart Portret Sisi in Zandvoort

In het Zandvoorts Museum zijn er ansichtkaarten en posters te koop van het portret Sisi in Zandvoort.
De poster Sisi in Zandvoort is ook verkrijgbaar in de Shop.
De tentoonstelling ‘Keizerin Sisi: op de vlucht voor zichzelf’ is te zien van 8 november 2019 t/m 1 maart 2020.
Ga naar de site van het Zandvoorts Museum voor meer informatie.

Zandvoorts Museum
Swaluëstraat 1
2042 KA Zandvoort

Maandag gesloten.
Dinsdag t/m zondag: 10:00-17:00 uur.