Stefan de Groot

Stefan de Groot / Nieuws  / Haarlem105 van bunker naar bunker
Haarlem105 van bunker naar bunker

Haarlem105 van bunker naar bunker

Haarlem105 van bunker naar bunker

Haarlem105 interviewde gastcurator Stefan de Groot over bunkers in Zandvoort. De aanleiding was de tentoonstelling BUNKERS: het verborgen verleden van Zandvoort die De Groot maakte voor Zandvoorts Museum. Stefan de Groot deed veel onderzoek naar het verleden van Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog voor het maken van de tentoonstelling. Naast de vormgeving maakte hij ook de documentaire Het verborgen verleden van Zandvoort en animaties.  Het verschafte Haarlem105 genoeg informatie om 6 video’s te maken over het onderwerp. De video’s Haarlem105 van bunker naar bunker zijn te zien op het YouTube kanaal van Haarlem105.

Widerstandsnesten

Stefan de Groot maakt een wandeling door de Amsterdamse Waterleidingduinen met programmamaker Dennis Kroskinski en laat verschillende bunkers zien. In Zandvoort waren er zo’n 820 bunkers die ik ook wel Widerstandsnesten werden genoemd.

De Duitse invasie

In de tweede aflevering van bunker naar bunker zijn er nog helemaal geen bunkers. Het is 1940 en de Duitsers vallen Nederland binnen, ook Zandvoort wordt bezet, en de synagoge wordt gelijk opgeblazen.

Zandvoortse stellingen

Tijdens de tweede wereldoorlog waren er twee grote Duitse stellingen in Zandvoort, één met radarinstallatie’s om vliegtuigen te spotten en een om de kust te verdedigen. In deze aflevering komen de restanten en oude foto’s van de stellingen aanbod.

Zandvoortse NSB

 

De Nationaal Socialistische Beweging (NSB) kan niet los worden gezien van de oorlog, het verhaal gaat dat het percentage NSB’ers in Zandvoort het hoogste was van heel Nederland, wel vier keer hoger dan gemiddelde gemeente. In deze aflevering wordt geen bunker bezocht, maar gekeken naar het NSB verleden. Is het waar dat er zon grote NSB aanhang in Zandvoort leefde en hoe kan dat?

Niet-Duitse Wehrmacht

De vijand van jouw vijand is je vriend, dat moeten een stel Indiërs hebben gedacht toen ze in de oorlog besloten de Duitsers te helpen met vechten tegen de Engelse. De Indiërs kwamen in Zandvoort , maar vertrokken weer om een vreemde reden. Naast de Indiërs waren er ook andere nationaliteiten die in Zandvoort met de Duitsers mee vochten. Dit een meer in een nieuwe aflevering van Bunker naar Bunker.

Atlantikwall

Wat velen niet weten is dat de Atlantikwall ook echt een muur was, delen hiervan staan nog in Zandvoort. In deze aflevering hebben Stefan en Dennis het over deze muur en het nut ervan.

Zandvoort 1941

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de Duitsers bang dat het verzet dat kabels doorknipten in Zandvoort. De kabels lagen nog bovengronds, en daarom werd er in Zandvoort een kabelwacht in gesteld, of dat ook nut had zie je in deze aflevering van Bunker naar Bunker.

Sloop Zandvoort 1942

Ooit was Zandvoort een badplaats met mooie gebouwen en grandeur. Helaas werd een groot deel hiervan gesloopt tijdens de tweede wereld oorlog. In deze aflevering vertelt Stefan de Groot waarom het gebeurde en dat delen ervan naar Duitsland werden geëxporteerd.

Zandvoort deportatie Joden 1942

Zandvoort was de vijfde gemeente in Nederland waar de joden gedeporteerd werden. Al in 1942 verklaarde de Duitsers Zandvoort joodvrij. De joden gingen via speciale joodse wijken in Amsterdam naar westerborg om vervolgens verder te gaan naar concentratiekampen.

Zandvoort tijdens de oorlog


Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er wel 820 bunkers in en rond Zandvoort.

Ruilhandel

Tijdens de oorlog verandert alles, ook je geld. Wat is je gulden bijvoorbeeld dan nog waard? Zo werd er tijdens de tweede wereldoorlog en vooral tijdens de hongerwinter van alles geruild.

Zandvoorts Verzet

In de tweede wereldoorlog was luisteren naar de radio verboden, toch werden via radio oranje berichten verspreidt, deze werden vervolgens opgeschreven in verzetskranten, die natuurlijk ook verboden waren, toch werden deze volop gemaakt.

In Zandvoort werd onder andere het Parool gedrukt. Het drukken was een gevaarlijke bezigheid, omdat de Duitse bezetters er de doodstraf op hadden staan. Naast het Parool werd ook de kleine Patriot gemaakt in Zandvoort. De kleine Patriot was een dagblad in A4 formaat en werd op een typemachine getikt en vervolgens met een stencilmachine vermenigvuldigd.

Stencilmachine
Een stencilmachine is een soort kopieerapparaat dat inkt doordrukt naar de andere pagina’s. Hierdoor werden niet alle kopieën even mooi. Het voordeel ervan is dat het makkelijk in een woonhuis geplaatst kon worden en dat het voor de Duitsers moeilijker was te achterhalen wie een blad drukte. Dit doordat kleine afwijkingen in letters vaak herleidt konden worden naar een specifieke drukkerij, bij een stencilmachine moest het herleid worden naar een typemachine, en er waren veel meer typemachines dan drukkerijen.

De kleine Patriot bleef verschijnen tot en met 1945. De typemachine waar de kleine Patriot op werd gemaakt is nog steeds in handen van het Zandvoorts museum. Het Parool werd maar een korte tijd in Zandvoort gedrukt. Nadat de Duitsters de drukkerij ontdekten werd iedereen tot de dood veroordeeld, deze straf werd alleen voltooid bij Wim Gertenbach.

Kostverlorenpark

Voor de oorlog was het een wandelpark, waar ook dieren zoals apen te zien waren, tijdens de oorlog bouwde de Duitse bezetter het vol met bunkers. Na de oorlog kregen deze bunkers een nieuwe functie, en werd het oude wandelpark een vakantiepark. Dit keer hebben Dennis en Stefan het over Het kost verlorenpark in Zandvoort, en een vakantiebunker blijkt nog omzettend duur.